Zes jaar meeregeren in een "rechtsconservatief" kabinet, een mislukte uitvoering van "nieuw leiderschap" en een betweterige toon hebben de verkiezingsnederlaag van D66 in november vorig jaar veroorzaakt. Dat is de conclusie die de partij zelf trekt in een analyse getiteld Het is aan ons.

Het ontbrak vooral aan eigen geluid, is de conclusie, en de chaotische formatie in 2021 hielp ook niet. "Een grote groep kiezers, ook uit eigen achterban, verloor in die tijd het vertrouwen in D66 en in de belofte van 'nieuw leiderschap'." Van de vier partijen die deelnemen aan het demissionaire kabinet verloor D66 het meest: de partij ging van 24 naar 9 zetels.

"Profilering zou juist moeten voortkomen uit de fractie, maar daar ontbrak het aan eigen profiel en kleur", staat er in de analyse. "D66 verloor ook profiel doordat de lijsttrekker (Sigrid Kaag - red.) en voormalig fractievoorzitter (Rob Jetten - red.) plaatsnamen in het kabinet. De zichtbaarheid van D66 raakte te versnipperd tussen verschillende kopstukken in de regering, fractie en vereniging."

Verder was de toon in het publieke debat en in discussie met "populistische politici" over bijvoorbeeld stikstof en asiel te gelijkhebberig, zegt de partij. "Het resultaat is dat D66 uit frustratie kan doorslaan in een betweterige toon 'dan ga ik het je nog een keer uitleggen', waarbij de partij verzandt in diep confronterende en tegelijkertijd voor de kiezer onbeduidende discussies."

Moralistisch, vervreemdend

Een andere belangrijke conclusie is dat er te weinig naar mensen is geluisterd en dat "D66 zelf een taal is gaan spreken die veel mensen ervaren als moralistisch, vervreemdend en uitsluitend". Door de progressieve politieke standpunten van D66 en de toenemende weerstand tegen "het opgerekte en misbruikte begrip 'woke'" zijn kiezers de partij als "te woke" gaan zien.

De partij wil dit de komende tijd gaan verbeteren door onder meer duidelijker de D66-standpunten te gaan vertellen en meer politiek talent naar de partij te halen.

Zaterdag houdt de partij een ledencongres met het oog op de Europese verkiezingen in juni. Daar staat ook de toekomst van de partij op de agenda.