GroenLinks en de PvdA willen hun samenwerking de komende jaren uitbreiden en verdiepen, al is nog onduidelijk of dat zal leiden tot een fusie van de politieke partijen. Over twee jaar moeten de besturen van de twee linkse partijen bepalen hoe de samenwerking er uiteindelijk uit moet gaan zien.

Op een gezamenlijk congres in Apeldoorn bleek vandaag dat er aan beide zijden veel animo is voor verdere samenwerking. Bij beide partijen steunde zo'n 80 procent van de leden het proces. Een voorstel binnen de PvdA, ingediend door critici van de samenwerking, om volgend jaar al een besluit te nemen over het al of niet overgaan tot een fusie werd verworpen.

Toch blijven er grote meningsverschillen binnen het linkse blok. In Apeldoorn ging het vaak over de situatie in het Midden-Oosten en het optreden van Israël in Gaza. Binnen GroenLinks is er veel steun voor de Palestijnse zaak, terwijl de PvdA van oudsher meer pro-Israël is.

Zionisme

In de ochtend hielden de twee partijen nog korte eigen congressen. Vooral bij GroenLinks liepen de gemoederen hoog op over het Midden-Oosten. Een spreker die het zionisme gelijkstelde met racisme werd het woord ontnomen. Een voorstel om het optreden van Israël krachtiger te veroordelen werd met 60 tegen 40 procent van de stemmen verworpen. Het leidde tot applaus, maar ook tot boegeroep in de zaal.

Om de meningsverschillen te overbruggen, dienden de besturen van de partijen een gezamenlijke motie in, met aandacht voor beide kanten van het conflict. Er staat in dat Nederland sancties tegen Israël moet instellen als dat land een grondoffensief start in de regio Rafah in Gaza of de bevolking daar blijft uithongeren. Dat zijn "grove schendingen van het internationaal recht".

Tegelijkertijd stelt de motie dat de Iraanse Revolutionaire Garde op de Europese terreurlijst moet komen en dat er extra sancties moeten komen tegen kopstukken van de Palestijnse terreurorganisatie Hamas. De motie werd bijna unaniem aangenomen door het gezamenlijke congres.

Het is aan partijleider Frans Timmermans om de flanken bij elkaar te houden. "Die verschillende opvattingen zijn geen teken van zwakte", zei hij in zijn toespraak. "Het is juist onze kracht. Er zijn politieke partijen die de verdeeldheid in ons land voeden. En er er zijn bewegingen als de onze, die ondanks al onze verschillen zoeken naar overeenstemming en naar oplossingen."

Riskant experiment

Het was voor het eerst dat GroenLinks en de PvdA een gezamenlijk congres hielden sinds ze met één lijst meededen aan de Tweede Kamerverkiezingen in november. De samenwerking leidde toen tot zetelwinst, maar niet genoeg om de grootste te worden. Met 25 zetels zijn ze nu de tweede fractie in de Kamer. Vooralsnog speelt het linkse blok geen rol bij de formatie van een nieuw kabinet.

Waarom horen we zo weinig van de grootste partij op links? Een analyse van Nieuwsuur:

Toch zinspeelde Timmermans er afgelopen week op dat hij best wil praten met VVD en NSC, als de huidige formatie over rechts mislukt. In zijn toespraak zei hij vandaag dat het moment nadert dat PVV-voorman Wilders als leider van de grootste fractie het voorrecht verspeelt om het initiatief te nemen.

"Ze kunnen Nederland niet eindeloos aan het lijntje houden. De vraag is: wanneer gaan VVD en NSC dat inzien? Komen ze tot inkeer? Of gaan ze een riskant experiment aan met een man die niet anders kan dan verdeeldheid zaaien?", zei hij doelend op de PVV-leider. "Doe dit het land niet aan!"

Volgens Timmermans is het Russische roulette spelen met de belangen van werknemers, gepensioneerden, huurders en mensen die afhankelijk zijn van een uitkering. "En letterlijk Russische roulette spelen met onze nationale veiligheid. Wilders is een zelfverklaard bewonderaar van Poetin."

Europa

In Apeldoorn stelden de partijen ook het verkiezingsprogramma voor de Europese verkiezingen in juni vast. Ook daaraan doen GroenLinks en PvdA met een gezamenlijke lijst mee, met GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout als lijsttrekker.

In de wandelgangen was er onvrede te horen over de gepresenteerde campagneleuzen. Europa wordt daarin belangrijk genoemd voor Nederland, voor de veiligheid en voor het klimaat. PvdA'ers missen daarin sociaaldemocratische speerpunten, zoals werkgelegenheid. Een woordvoerder zegt tegen de NOS dat er voor de online campagne nog een leus bijkomt: 'Voor Europa = voor banen'.