Vier boerenorganisaties hebben een eigen voorstel gepresenteerd om de mestproblematiek het hoofd te bieden. In hun plan stellen de organisaties onder meer voor dat het voor melkveehouders mogelijk moet worden om hun veestapel vrijwillig in te krimpen, in ruil voor een jaarlijkse vergoeding.

Ook wordt er gepleit voor een verlaging van het eiwitgehalte in koeienvoer en stellen de boeren een extra afroming voor van buiten familieverband verhandelde fosfaatrechten.

Onder het voorstel staan de namen van LTO Nederland, het NAJK (Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt), de NZO (Nederlandse Zuivelorganisatie) en Biohuis/Natuurweide. De organisaties komen met hun plan aan de vooravond van een Kamerdebat over de mestproblemen.

Einde aan uitzonderingspositie

Die problemen ontstonden, toen duidelijk werd dat er stapsgewijs een einde komt aan de Nederlandse uitzonderingspositie in het Europese mestbeleid. Daardoor mogen boeren veel minder mest uitrijden dan voorheen en is er een acuut mestverwerkingsprobleem ontstaan, dat de komende jaren nog verder kan groeien. Boeren krijgen daardoor torenhoge afvoerkosten.

Begin deze maand presenteerde demissionair minister van Landbouw Adema nog zijn mestplannen, met daarin onder meer een uitkoopregeling. Daarmee wil hij voorkomen dat er een "koude sanering" van de veehouderij komt, die volgens hem onherroepelijk zal leiden tot een reeks "faillissementen van in de kern gezonde bedrijven".

In de Kamer lijkt er geen meerderheid te zijn voor zijn plannen, die miljarden moeten kosten; de formerende partijen (PVV, VVD, BBB en NSC) zijn flink verdeeld over hoe de mestproblematiek aan te pakken.

De vier boerenorganisaties hopen met hun zogenoemde 'crisisplan' de impasse te doorbreken. "De mestbrief die minister Adema eerder deze maand aan de Kamer stuurde, biedt wat ons betreft onvoldoende perspectief voor de korte termijn", schrijft LTO - met 35.000 leden de grootste boerenorganisatie van Nederland - op de eigen website.

"Maar de ernst en de urgentie van de mestcrisis zijn dermate groot, dat uitstel geen optie is. Boeren staan met de rug tegen de muur en hebben nu een oplossing nodig voor de vastgelopen mestmarkt."

Nog eens naar Brussel

De organisaties roepen de partijen in de Kamer op hun voorstel over te nemen. "Het zijn pijnlijke maatregelen, maar gelet op de ernst van de situatie achten wij dit onontkoombaar", schrijven de opstellers over hun voorstel.

Als het plan wordt aangenomen, zou er nog eens een poging gewaagd kunnen worden om tijdelijk soepelere mestregels in Brussel af te dwingen, zo staat in het voorstel. Minister Adema heeft eerder al gezegd dat zo'n nieuwe gang naar Brussel in zijn ogen zo goed als kansloos is.

Niet alle boeren lijken overigens achter het plan uit de eigen sector te staan. Zo schreef actiegroep Farmers Defence Force gisteravond op X: "De boeren worden vandaag verraden door hun eigen belangenbehartiging". Donderdag debatteert de Kamer over de mestproblemen.